سریالهای تلویزیونی معمولا مسیر پر فراز و نشیبی را طی میکنند تا به مرحله پخش میرسند. در ساخت این سریالها معمولا اتفاقهای تلخ و شیرین زیادی رخ میدهد. اتفاقهایی که اگر روزی به تصویر کشیده شود، گاهی از خود سریال جذابتر و شیرینتر خواهد بود. سریال تلویزیونی یوسف پیامبر نیز در فاصله شکلگیری ایده اولیه تا رسیدن به مرحله پخش مدت زمانی نسبتا طولانی را پشت سر گذاشت. در گزارشی که میخوانید تلاش شده تا اطلاعاتی درباره مراحل مختلف ساخته شدن این سریال بیان شود.
از اصحاب کهف تا زندگی یوسف(ع)
سریال تلویزیونی یوسف پیامبر با نام «حضرت یوسف(ع)» مراحل مختلف ساخت خود را طی کرد. این سریال در مرکز سیما فیلم تولید شد که در سالهای اخیر سریالهایی مانند: تنهاترین سردار، کارآگاه، مختارنامه، آشیانه سیمرغ، روزگار قریب و... را در طول سالهای گذشته تولیدکرده است. سریال یوسف پیامبر قرار بود در حدود ده سال قبل ساخته شود. یعنی زمانی که گروه سازنده سریال اصحاب کهف به تهیهکنندگی محسن علی اکبری و به کارگردانی فرجا... سلحشور این اثر را ارائه کرده بودند و در آن زمان هم سریال با استقبال مواجه شده بود. البته در آن زمان قرار بود سریال حضرت موسی(ع) توسط این گروه ساخته شود اما بعدها با به نتیجه نرسیدن سریال حضرت موسی، سلحشور با جدا شدن از تهیهکننده به دنبال ساخت سریال حضرت یوسف(ع) رفت . داستان حضرت یوسف(ع) در قرآن به احسن القصص معروف است. این قصه آنقدر زیبایی داشته که در طول سالهایی که از اختراع سینما و تلویزیون میگذرد کارگردانهای زیادی را مجذوب خود کند. پیش از آنکه فرجا... سلحشور اقدام به ساخت این سریال کند حدود هفده روایت از این داستان در قالب فیلم و سریال ساخته شده است که یک نمونه از آن نیز فیلمی ایرانی و قدیمی بود که فخرالدین در آن ایفای نقش میکرد.
سومین کار تاریخی
«فرجا... سلحشور» سال 1331 در شهر قزوین به دنیا آمد. او فعالیت هنری خود را در سینما با بازی در فیلم «توبه نصوح» به کارگردانی محسن مخملباف آغاز کرد. او از نخستین افرادی است که در شکلگیری و تاسیس حوزه هنری شرکت داشته است.
او در مقام کارگردانی سه تجربه دارد که هر سه آنها تاریخی است. ایوب پیامبر(ع) در سال 73، اصحاب کهف در سال 76 و یوسف پیامبر(ع) در سال 83 توسط او مقابل دوربین رفت.
او همچنین در این پروژهها بازی کرده است: توبه نصوح، گورکن، پرواز در شب، انسان و اسلحه، نخلستان تشنه، ایوب پیامبر(ع) و دنیای وارونه.
سلحشور در مورد این سریال پربیننده تاریخی میگوید: طرح اولیه مجموعه یوسف پیامبر(ع) در دوازدهم فروردین 76 نوشته شده و در همان سال هم خلاصه 28 قسمتی سریال در 28 صفحه تقدیم شبکه دو شد که مسکوت ماند. در سال 78 به دعوت آقای لاریجانی بنده قرارداد نگارش این سریال را با سیما فیلم بستم و از اول سال 79 تحقیق و نگارش آن به طور جدی آغاز شد. ابتدا با آقای منصور براهیمی استاد مسلم ادبیات نمایشی به عنوان مشاور، مذاکره کردم و ایشان پذیرفتند.
یک گروه تحقیق متشکل از آقایان ناصر غریبشاه، آقای دکتر محمد قاسمی، آقای علی دارور مترجم و محقق و حاج آقا محمد لنکرانی را دعوت به کار کردیم و همزمان طرح اولیه مورد نقد و بازنگری قرار گرفت و تلاش در دراماتیزه کردن و ایجاد جذابیتهای نمایشی بدون دخل و تصرف در آیات و روایات و تاریخ آغاز شد.
خلاصه هر قسمتی که نوشته میشد، یک روز در میان، هفتهای سه روز و در حضور مشاور هنری آقای براهیمی و مشاوران مذهبی خوانده میشد و متن نوشته شده از نظر هنری و هم از نظر تطبیق با تفسیر و روایات مورد نقد و بررسی قرار میگرفت.
سلحشور که خود به عنوان نویسنده این مجموعه است، میگوید:
گروه تحقیق تمامی تفاسیر شیعه را که به زبان فارسی بود استخراج و صحافی کردند و در اختیار من قرار دادند. تفاسیری که به زبان عربی بود ترجمه شد و آنها هم به مجموعه تحقیقات اضافه شد. کتب روایی گوناگون و تاریخ و قصص الانبیاء به تعداد زیاد تهیه و در دسترس قرار گرفت. یکی از منابع تحقیق ما متون خارجی و اسطورههای مشابه داستان حضرت یوسف (ع) در ملل گوناگون بود که نزدیک به چهارصد صفحه به زبان عربی و انگلیسی که از اینترنت گرفته و ترجمه شد.
منابع مقطع تاریخی زندگی «آمن هو تپ» سوم و چهارم و سلسله «تات موزیسها» همچنین کتابهای زیادی از آثار باستانی مصر تصاویر و مطالب تاریخی آن زمان از کتابخانههای مصر(الازهر) و لوور پاریس و... جمعآوری تهیه و ترجمه شد.
گفتنی است، سلسله تات موزیس ها مقطعی از تاریخ مصر است که حضرت یوسف(ع) در زمان چهارمین پادشاه از آن سلسله در زمان «آمن هو تپ چهارم» (آخناتون) به صدارت مصر رسید. این مقطع کاملا بررسی و اوضاع آن زمان از ابعاد گوناگون فرهنگی، نظامی، سیاسی، اقتصادی، کشاورزی، سلسله مراتب حکومتی، مسائل دربار مصر، مومیاییگری و غیره بررسی و علت وجودی واقعه حضرت یوسف(ع) در آن مقطع بررسی شد. یعنی باید علت حضور حضرت یوسف(ع) در مصر و مسائل و مشکلات موجود بررسی می شد تا دلیل بسیاری از مسائل و حوادث پیدا میشد. در پایان باید اشاره داشت، مجموعه تحقیقات پروژه حضرت یوسف(ع) هشت هزار صفحه مطلب فشرده شده است که در مورد هیچ سریالی در این حد گسترده، تحقیقات انجام نشده و به این صورت مرتب و صحافی شده تحویل سیما فیلم نشده است.
دکورهای سریال در کجا ساخته شد؟
اغلب مخاطبان سریالهای تلویزیونی میدانند فیلمها و سریالهایی که داستانهای آن در فضاهای تاریخی رخ میدهد، هیچ گاه امکان فیلمبرداری در همان فضاهای واقعی را ندارند و برای همین سازندگان این آثار یا داستان خود را در فضاهایی نزدیک به فضاهای واقعی به تصویر میکشند و یا اینکه از امکان و قابلیتی به نام «دکور» استفاده میکنند. دوخت لباس و ساختن وسایل صحنه هم از فعالیتهای دیگری است که در سریالسازیهای اینچنینی انجام میشود.
در سریال تلویزیونی یوسف پیامبر مخاطب با چند نوع فضای خاص مواجه است. بخشی از این فضاها شامل دکورها و نماهای خارجی شهر مصر است که با توجه به جغرافیای خاص مصر، دکورهای آن در کنار یک رودخانه ساخته شده است. این رودخانه و این زمین در منطقه ای در نزدیکی حرم امام خمینی(ره) در شهرک سینمایی دفاع مقدس واقع شده است. البته نماهای داخلی کاخهای مصر، زندان و دیگر بخشهای اثر در سولههای فرهنگسرای خاوران ساخته شد. این تقسیمبندی برای راحتتر شدن کار بود. سریال دارای بخشهای دیگری هم هست. شهر فدان، شهر کنعان و معبد ایشتار که در قسمتهای اولیه داستان شاهد آن بودید هم در همین شهرک سینمایی دفاع مقدس ساخته شده است. این فضاها در حال حاضر در این مکان موجود است. برخی از آنها به شکلی ساخته شده که تا سالهای سال امکان استفاده از آن برای فیلمها و سریالهای دیگر وجود دارد. نماهای خارجی شهر مصر از این جمله هستند که با آجر و سیمان و آهن ساخته شدهاند. اما برخی دیگر با مصالح ساده تری ساخته شده و برای استفاده طولانی مدت باید ترمیم شوند. بد نیست بدانید طراحی این فضاها نیز به عهده «مجید میرفخرایی» و فرهاد علیزاده آهی بوده است.
گفتنی است؛ بدانید فیلمبرداری سریال در اردیبهشت ماه سال 1383 در شهرک سینمایی دفاع مقدس آغاز و طی 32 ماه و حدود دو سال و هشت ماه در روزهای پایانی سال 85 به پایان رسید. درباره هزینههای تولید این سریال برخی منابع آگاه ارقامی حول و حوش یازده میلیارد تومان را اعلام میکنند اما سلحشور همواره گفته که سریال یوسف با رقم شش میلیارد تومان ساخته شده است.
بازتابهای مطبوعاتی
بر خلاف تصورهای اولیه از همان ابتدا بسیاری از مخاطبان نسبت به این سریال انتقادهایی را مطرح کردند. در همان قسمتهای اولیه آیتا... سبحانی به نمایش ازدواج دو خواهر با یک مرد ـ حضرت یعقوب ـ در این سریال اعتراض کرد. مدتی بعد هم مدیر گروه معارف شبکه یک سیما درباره سریال موضعگیری کرد و گلایه کرد که چرا سریال برای بررسی به مراکز صاحب صلاحیت در زمینه مسائل دینی ارائه نشده است.
نمایش فضای حسادت برادران یوسف به وی نیز از دیگر انتقادهای مطرح شده درباره این سریال بود.
دو قسمت از سریال یوسف نیز با انتقاد شدید بینندگان مواجه شد. این دو قسمت یکی مربوط به نمایش مواجهه یوسف با زلیخا در کاخ و دیگری صحنه مربوط به بریده شدن دست زنان در کاخ بود. نکته جالب توجه دیگر حجم پیامکهایی است که درباره سریال یوسف ساخته شده و با پخش هر قسمت از این سریال، حجم قابل توجهی از آنها تولید و ارسال میگردد.
تا این لحظه مطبوعات زیادی درباره این سریال به انتشار مصاحبه و نقد اقدام کرده اند و اغلب آنها نیز نگاهی انتقادی و تحلیلی به این سریال داشته اند.
خود سلحشور نیز از معدود عوامل این سریال است که تاکنون درباره این اثر به مصاحبه و اظهار نظر پرداخته و یکسره از کار خود دفاع کرده است. او خود در گفت و گویی به موفقیت دویست درصدی این سریال اشاره و عنوان کرده بود: «الان از هر کارگردانی بپرسید که آیا به حداقل خواستههایت رسیده ای، در بهترین موقعیت و بهترین وضعیت مثلاً میگوید که حدود هشتاد درصد رسیدم. ولی من به جرأت میگویم که به دویست درصد چیزی که میخواستم رسیدم. این همان چیزی است که اگر ما یک قدم برداریم، صاحب اصلی کار ده قدم بر میدارد. بارها شده بود که در تهران مثلا هوا برفی و توفانی بود ولی وقتی به همراه اکیپ به شهرک دفاع مقدس (محل فیلمبرداری پروژه) میرسیدیم، هوا آفتابی یا آنقدر مساعد بود که مانع تعطیلی کار ما نمیشد.» به هر حال باید قبول کرد که ساخت چنین کار تاریخی مشکل است و باید یک خسته نباشید به عوامل این پروژه سنگین گفت.
حاشیههای خواندنی
سریال تلویزیونی یوسف پیامبر آخرین کار مرحوم رسول احدی فیلمبردار برجسته سینمای ایران در مقام مدیر فیلمبرداری یک سریال تلوزیونی بود. مرحوم احدی فیلمبرداری سریالهای ولایت عشق و خواب و بیدار را در کارنامه کاری خود داشت. او دی ماه سال گذشته در یک تصادف رانندگی فوت کرد.
سلحشور چند هفته بعد از آغاز پخش این سریال با راهاندازی یک وبلاگ که به روز میشود تلاش کرد تا به برخی از شبهههای موجود درباره این اثر پاسخ بدهد. البته او با انتشار چند مقاله، دیدگاههای خاص خود را نیز درباره فیلمسازی و سریالسازی بیان کرد.
جمال شورجه مشاور کارگردان این سریال در طول ساخت سریال یوسف پیامبر علاوه بر دادن مشاورههای مختلف به عنوان پیشنماز هم در این سریال حضور داشت و نماز جماعت به اقامه او برپا میشد.
تمامی صحنههای خارجی سریال یوسف در حوالی اتوبان تهران ـ قم فیلمبرداری شد.
ابتدا قرار بود دکورهای مصر در شهر اصفهان و در کنار زایندهرود ساخته شود اما با یافتن این فضا در شهرک سینمایی دفاع مقدس این مسئله منتفی شد.
سلحشور ابتدا قصد داشت برای بازیگر نقش زلیخا یک نابازیگر را انتخاب کند. از چند نفر نیز تست گرفته شد اما در نهایت با فاطمه گودرزی و سارا خوئینیها مذاکره شد و با عدم توافق با این بازیگران با کتایون ریاحی گفتگو و مذاکره شد.
حجتالاسلام محمد خاتمی در زمان ریاست جمهوری و دکتر محمود احمدینژاد شهردار وقت تهران در زمان ساخت این سریال کمکهای زیادی کردند. حجتالاسلام خاتمی 300 میلیون تومان کمک کرد و دکتر احمدینژاد هم سولههای فرهنگسرای خاوران را در اختیار این سریال گذاشت تا در آن دکورهای بخش داخلی را بسازنند.
یـوزارسیـف، پسـر دریــا
صدایش را که از پشت تلفن میشنوی، باورت نمیشود که این فرد، همان بازیگر مجموعه یوسف پیامبر(ع) است، چه برسد که او را از نزدیک ببینی، باورکردنش کمی مشکل است، مصطفی زمانی همان «یوزارسیف» سریال یوسف پیامبر(ع)، پسر با استعداد سینمای ایران، کارشناس مدیریت صنعتی است.
او اصلیتی شمالی دارد، در واقع او پسر دریا است. وی در 30 خردادماه سال 1361 به دنیا آمده و با بازی در این مجموعه نشان داده که از استعداد بالایی در بازیگری برخوردار است. او در خانوادهای به دنیا آمده که پنج فرزند دارد، چهار پسر و یک دختر و مصطفی فرزند سوم خانواده است. از کودکی به بازیگری علاقه وافری داشت و از کوچکترین فرصتی استفاده میکرد تا فیلم ببیند.
«از آنجا که در شهرستان برایم امکان بازیگری نبود، به هیچ عنوان به آن فکر نمیکردم تا اینکه دانشگاه قبول شدم، آنجا بود که سعی کردم به تئاتر دانشجویی راه پیدا کنم و خودم را نشان دهم تا در نهایت یک قدم به بازیگری نزدیکتر شوم.»
روزها گذشت و گذشت، تا اینکه یکی از بهترین فرصتهای زندگی نصیب مصطفی شد، البته به همین راحتی هم نبود که او سر از این مجموعه تاریخی در آورد...
یکی از دوستان مصطفی که میدانست او علاقه زیادی به بازیگری دارد، در روزنامههای کثیرالانتشار خوانده بود که برای نقش حضرت یوسف(ع) به دنبال بازیگر هستند، و او را تشویق کرد که برود تست بدهد، اما «مصطفی زمانی» به هیچ عنوان فکر نمیکرد که در این تست پذیرفته شود، و به دوستش گفت: «نمیروم، آنها به دنبال بازیگری با مشخصات ظاهری من نیستند». اما دوستش پافشاری کرد و عکس او را به کارگردان این پروژه فرجا... سلحشور نشان داد، سلحشور هم از چهره «زمانی» خوشش آمد و گفت: «بگو، بیاید تست بدهد»... و این شد که زمانی خود را به سلحشور معرفی کرد. یک جوان چشم آبی که هیچ سابقه بازیگری نداشت، اما تا دلتان بخواهد استعداد داشت.رفت و تست داد، با اینکه به نظر خودش خوب تست داد، اما آنجا متوجه شد که خیلیها برای تست دادن، رفتهاند، ولی از تعداد آنان خبر نداشت... بیست روزی گذشت، با او تماس گرفتند و گفتند در تستهای اولیه قبول شدی، وقتی که خود را به گروه معرفی کرد، متوجه شد که برای نقش حضرت یوسف(ع)، سه هزار نفر شرکت کرده بودند!
همان زمان چند بازیگر شناخته شده، کاندیدای حضور در این نقش بودند، اما کارگردان تصمیم گرفت که از بازیگری استفاده کند تا چهرهاش برای بینندگان شناخته شده نباشد و پیش زمینهای از بازیهای قبلی او نداشته باشند، به عبارتی، چهرهاش، تازگی داشته باشد.
وقتی که مصطفی برای این نقش انتخاب شد، حال باید مطالعه میکرد، پس به مطالعه کتابهای تاریخی در مورد حضرت یوسف(ع)، پرداخت، ضمن اینکه متنهای قسمتهایی از سریال هم در اختیارش گذاشته شد، تا به مطالعه آنان بپردازد. ضمن اینکه کمکهای کارگردان سریال، هم باعث شده بود تا «زمانی» از لحاظ روحی، اعتماد به نفس لازم را به دست آورد... چند تست دیگر از او گرفته شد تا اینکه وی بازیگر نقش اول این مجموعه تاریخی شد.
میگوید: «شش ماه فرصت داشتم که خودم را آماده میکردم، پس به کلاسهای فشرده بازیگری، سوارکاری و بدنسازی رفتم و زیرنظر اساتید فن، آموزش دیدم.» در همان هنگام شنیده میشد که قرار است یک بازیگر خارجی به جای این نقش بازی کند، اما زمانی از لحاظ روحی کاملا آماده بود، از طرفی سلحشور به او اعتماد کرد و پاسخ این اعتماد را هم گرفت.
اولین روز فیلمبرداری را به خوبی به یاد دارم: «ساعت حوالی 11 صبح بود، هشتم بهمنماه سال 1383» سلحشور به من گفته بود، دو هفته فرصت داری، اگر متوجه شدم که نقش «یوسف» را نمیتوانی بازی کنی، عوضت میکنم، اما من مصمم بودم تا خودم را نشان دهم، پس تمام تمرکزم را روی بازیام گذاشتم و روزها گذشت تا به دو سال رسید و من حالا بازیگری بودم که دو سال مقابل دوربین این پروژه تاریخی قرار گرفته بودم.
حکایت موقعی جالب میشود که مصطفی زمانی، پسر عمهاش «حسین جعفری» بازیگر نقش نوجوانی یوسف را به گروه معرفی کرد. گویا سلحشور از بازیگر اولی که برای این نقش انتخاب شده بود راضی نبود. از طرفی گروه در تعطیلات تابستانی به سر میبردند، او هم به شمال رفته بود تا با خانواده خود دیداری تازه کند. در برخورد با پسرعمهاش، به نظرش آمد که او به درد این نقش میخورد، آن زمان «حسین» در کار نمایشنامه نوشتن بود و برنده جایزه بهترین بازیگر کودک در استان مازندران هم شده بود، پس عکسهایی از پسرعمهاش گرفت و در بازگشت به تهران به سلحشور نشان داد، او هم پذیرفت و این نقش را به او دادند. همان طور که اشاره کردیم، چهره او با چهره گریم شدهاش در سریال کاملا متفاوت است، به همین خاطر، کمتر او را در کوچه و خیابان میشناسند.
او پس از نمایش این مجموعه پیشنهادهای زیادی داشت اما طبق قرارداد تا زمانی که این سریال در حال پخش است، او نمیتواند در هیچ مجموعه تلویزیونی بازی کند اما در سینما میتواند نقشآفرینی کند.
مصطفی زمانی به استاد شکیبایی علاقه زیادی داشت، هنگامی که خبر مرگ او را شنید، گریه از چشمانش جاری شد...
از «مصطفی زمانی» در آینده بیشتر خواهیم شنید... برای او آرزوی موفقیت داریم.
30 سـال زندگـی مشتـرک
30 سال از آغاز زندگی مشترکشان میگذرد و طی این سالها فراز و نشیبهای زیادی را در زمینه کاری طی کردهاند، اما این زن و شوهر به عنوان یک زوج هنرمند خود را به جامعه هنری ایرانیان شناساندند. محمود پاکنیت و مهوش صبرکن... با این زن و شوهر هنری گفتگوی بسیار خواندنی انجام دادیم که در این شماره به خاطر محدودیت صفحه نتوانستیم، به چاپ برسانیم، اما دلمان نیامد. حالا که سوژه اصلی این شماره مجله به سریال یوسف پیامبر(ع) اختصاص دارد به گوشهای از این گفتگو میپردازیم.
پاکنیت میگوید: با مهوش سال 56 در تئاتری به نام شاتره آشنا شدم. شاتره گیاهی است که برای بیمارهای گرمازده بسیار مفید است و دمای بدن آنها را پایین میآورد. من و همسرم آن جا با هم، همبازی بودیم. من نقش پسر کارگر را بازی میکردم و همسرم نقش شازده خانم رو... تو همون تئاتر بود که یک دل نه صد دل عاشق ایشان شدم!! بعد از دو سال هم ایشان جواب مثبت به ما دادند و زندگی مشترکمان را شروع کردیم.همسرش مهوش خانم میگوید: من اون موقع فقط 18 سالم بود و به تنها چیزی هم که فکر نمیکردم ازدواج بود! به همین خاطر هیچ ملاک خاصی نداشتم، اما عشق و علاقه ما به یکدیگر باعث شد که با هم ازدواج کنیم. ما هر دومون آدمهای کمتوقعی بودیم و اصلا اهل شرط و شروط گذاشتن برای همدیگر نبودیم به همین خاطر در ازدواج ما خبری از سختگیریهای رایج نبود...پاکنیت میگوید: ازدواج با همسرم یکی از بهترین تصمیمهای زندگی من است و بدون شک من همه موفقیتهایم را مدیون ایشان هستم. نوع نگاه ایشان به زندگی، مدیریتشان در خانه و برخوردشان با من و بچهها بینظیر است و مطمئنا اگر ایشان همسرم نبود من هیچ کدام از موفقیتهای فعلیام را نداشتم. صبرکن میگوید: نگاه من و محمود در زندگی کاملا همسو است. دغدغههایمان یکی است و از همه مهمتر همدیگر را به خوبی میفهمیم. او یک مرد بینظیر است و همیشه از اینکه ایشان را انتخاب کردهام به خودم میبالم.
جعفر دهقان: پسرم دانشجوی پزشکی است
گفتنی است جعفر دهقان ستاره سینمایی دفاع مقدس و بازیگر فیلمهای رزمی بود، تا جایی که او فنون رزمی را در فیلمهایی از جمله یاسهای وحشی و شیرهای جوان به نمایش گذاشت. او به مدت 16 سال به صورت حرفهای رشتههای رزمی را انجام میداد.
رشته ورزشی او رزمیران که نوعی کُشتی کج است، میباشد و دان 2 کمربند مشکی است.
یوزارسیف کوچک
درباره خودم
لوگوی وبلاگ
منوی اصلی
صفحه نخست
پست الکترونیک
صفحه ی مشخصات
خانگی سازی
ذخیره کردن صفحه
اضافه به علاقه مندیها
فهرست موضوعی یادداشت ها
نوشته های پیشین
شهریور 1387
مرداد 1387 مهر 1387 آذر 1387 دی 1387 بهمن 1387 اسفند 1387 فروردین 1388 اردیبهشت 1388 بهار 1388 بهار 88 تابستان 88 لوگوی دوستان
لینک دوستان
عاشق آسمونی هم نفس فانوسهای خاموش منطقه آزاد گروه اینترنتی جرقه داتکو صل الله علی الباکین علی الحسین غلط غو لو ت آرامش جاویدان در پرتو آموزه های اسلام روان شناسی کودک جیگر نامه سه ثانیه سکوت دهاتی دکتر علی حاجی ستوده عسل.... تنهایی من دریچه ● باد صبا ● یادداشت ها دو راهی عشق آمار وبلاگ
بازدید امروز :24
بازدید دیروز :9 مجموع بازدیدها : 141510 خبر نامه
وضعیت من در یاهو
موسیقی وبلاگ
جستجو در وبلاگ
|